Uitdagend financieel perspectief gemeente Eemnes

Mogelijk heeft u iets gelezen in de nieuwsbladen over de donkere financiële wolken voor de gemeente Eemnes de komende jaren. Vorig jaar was er nog sprake van een positief beeld. Wat is er aan de hand?

Inflatie en kosten

Net als iedere inwoner en ondernemer wordt de gemeente ook geconfronteerd met forse stijgingen door inflatie en cao-lonen. Soms extreem hoog, zoals bij de aanleg van wegen, riool, fietspaden, waar de prijsstijgingen op 21% uitkomen. Maar ook in het sociaal domein zien we de prijzen oplopen met soms 14%. Ook de nieuwe cao’s laten forse stijgingen zien. 

De kosten van de gemeente lopen dus op. Normaal passen we de OZB aan op basis van de inflatiepercentages. Die is in 2022 uitgekomen op 11,6%. Bij het vaststellen van de OZB-opbrengsten heeft de gemeenteraad ervoor gekozen om niet de inflatie door te berekenen. In plaats van daarvan is 5,4% inflatie doorberekend. Goed voor de belastingbetaler, maar de gemeente krijgt daardoor wel minder inkomsten. Dat leidt tot een tekort, maar dat kunnen we wel opvangen door wat minder uit te geven, te bezuinigen.

Korting Rijk

De grootste boosdoener begint in 2026. De belangrijkste inkomstenbron voor de gemeente is de uitkering uit het gemeentefonds. Dat is bijna 7x zoveel als wat we jaarlijks aan OZB ontvangen. Dus voor een gemeente erg belangrijk. Het Rijk heeft moeite om hun begroting sluitend te maken en legt die rekening deels bij gemeenten neer. Alle Nederlandse gemeenten moeten in 2026 € 3 miljard inleveren. Dat is bijna 10%.

We krijgen als gemeente Eemnes in 2026 € 1,2 miljoen minder van het Rijk. De VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) is al sinds vorig jaar in discussie met het Rijk dat dit zo niet kan en geeft aan dat dit leidt tot grote problemen bij de gemeenten. Helaas was dat tegen dovemansoren gericht. Bij de Voorjaarsnota heeft het Rijk die bezuiniging in stand gehouden. Dus ook in 2027 krijgen we wederom minder geld.

Ook heeft het Rijk de verdeling van het geld over de verschillende gemeenten aangepast. Ook hier is Eemnes een nadeelgemeente. Op basis van de nieuwe verdeling krijgen we bijna € 1 miljoen minder. We hebben hier al voor 40% rekening mee gehouden in onze begroting voor de komende jaren. Dus we moeten nog wat geld vinden. Maar we krijgen dus wel een dubbele korting voor onze kiezen.

Die financiële problemen gelden voor bijna alle Nederlandse gemeenten. Alleen voor groeigemeenten geldt dat minder en ook gemeenten die er bij de herverdeling op vooruit zijn gegaan treft het minder hard. Maar de meeste gemeenten hebben met ingang van 2026 een structureel probleem en komen geld tekort.

Hoe nu verder?

Landelijk zijn we aan het lobbyen om deze kortingen van tafel te krijgen. De Nederlandse gemeenten hebben van het Rijk forse opgaven gekregen voor klimaat, stikstof, wonen, bereikbaarheid, jeugdzorg, sociaal domein en ga zo maar door. Dat kunnen we als gemeenten alleen als het Rijk ons ook voldoende geld geeft. We rekenen op meer steun vanuit het Rijk.

Tegelijk is het perspectief voor 2026 en verder dus somber. We moeten dus ook kijken waar we op kunnen bezuinigen, of welke andere knoppen er zijn om te zorgen dat we onderaan de streep op 0 uitkomen. Daar nemen we de tijd voor, maar we moeten ons wel voorbereiden. De komende twee jaar (2024 en 2025) gaat dat zonder grote ingrepen. Voor 2026 en verder lijkt het voor nu somber, maar moeten we nog even afwachten.