Vragen en antwoorden over (grond)wateroverlast in Eemnes

De (grond)waterproblematiek is een ingewikkeld onderwerp met veel aspecten. We begrijpen dat u daar veel vragen over heeft. Daar geven wij graag een antwoord op.

Wat is het (grond)waterprobleem
  1. Wat is het verschil tussen regenwater en grondwater?
    Regenwater of hemelwater komt uit de wolken uit de lucht vallen en kan bijvoorbeeld regen, hagel of sneeuw zijn. Grondwater zit in de bodem en wordt onder andere aangevuld door regenwater, maar ook door oppervlaktewater en grondwater diep in de grond.
     
  2. Wat is hemelwater?
    Hemelwater is een vakterm voor regenwater en kan bijvoorbeeld regen, hagel of sneeuw zijn.
     
  3. Welk (grond)waterprobleem is er in Eemnes?
    Bewoners hebben structureel last van hoge grondwaterstanden waardoor bijvoorbeeld kruipruimtes en woningen vochtig zijn of er binnenshuis een muffe vochtige lucht hangt. Bomen kunnen omvallen doordat het hoge grondwater de wortels aantast.
     
  4. Hoe erg is het (grond)wateroverlast probleem?
    Bewoners ervaren al jaren hinder van hoge grondwaterstanden. De klachten lijken toegenomen te zijn nadat de riolering in Eemnes is vervangen. Ook het dempen van watergangen in het verleden dragen hier aan bij. Bewoners kunnen op verschillende manieren hinder ondervinden. Optrekkend vocht kan zorgen voor natte muren, schimmels en op den duur rottende houten vloerdelen. Uitgedampt vocht kan zorgen voor een muffe lucht binnen de woningen.
     
  5. Sinds wanneer bestaat het (grond)waterprobleem?
    De situatie bestaat al langer. Bij de nieuwbouw van Eemnes-Centrum gelegen tussen de Molenweg, Laarderweg, Wakkerendijk en Raadhuislaan is een intensief drainagenetwerk aangelegd om voor voldoende droge voeten te zorgen. Dit drainagenetwerk ligt op particulier terrein en is vermoedelijk nooit onderhouden. Vanaf de bouw van de woningen vermindert de werking van het drainagesysteem al. Bij het bouwen van de eerste wijken in Eemnes is er laag gebouwd zonder ophoging van het maaiveld. Tegenwoordig geldt hier strikte regelgeving vanuit het Waterschap voor. Door het te lage bouwpeil ten opzichte van de natuurlijke grondwaterstand zijn mogelijk intensieve maatregelen noodzakelijk.
     
  6. Wie is er verantwoordelijk voor de grondwateroverlast?
    De gemeente en perceeleigenaren hebben beide een zorgplicht voor het grondwater.
    De gemeente heeft deze zorgplicht voor het grondwater in de openbare ruimte. Dit houdt in dat de gemeente in het openbare (gemeentelijke) gebied maatregelen moet treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand, voor de aan de grond gegeven bestemming, zoveel mogelijk te voorkomen of beperken. Dit geldt voor zover dit niet tot de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie behoort. Daar is hier geen sprake van. Maatregelen moeten doelmatig, effectief en efficiënt zijn, maar ook financieel haalbaar.

    De perceel/gebouweigenaar heeft de wettelijke verantwoordelijkheid om te zorgen voor een goede staat van zijn perceel, gebouwen, ondergrondse leidingen en andere werken die op zijn perceel staan. 
Gebied van het (grond)waterprobleem
  1. Over welk gebied hebben we het?
    Het gebied dat tussen de Molenweg, Laarderweg, Raadhuislaan en Wakkerendijk ligt.
    Kaartje van Eemnes
     
  2. Hoe komt het dat het vooral in de wijk (tussen Laarderweg, Wakkerendijk, Molenweg, Stadwijksingel) het grondwaterprobleem zich voordoet?
    De wijk ligt ten opzichte van de omgeving laag. Vroeger was dit polderlandschap, met veel sloten die het grondwater afvoerden naar de polder. De sloten zijn bij het bouwen van de wijk vervangen door drainage. Deze bouwdrainage is in de loop der jaren niet of nauwelijks onderhouden, ook door onbekendheid bij de bewoners. Dit zorgt ervoor dat de grondwaterstand relatief hoog is. Daarnaast is er mogelijk een diepe kwelstroom door de ondergrond vanaf de stuwwal ter hoogte van de A27 aanwezig. Op het grondgebied van Eemnes ligt bovendien een overgang van goed waterdoorlatend zand naar slecht waterdoorlatende klei.
     
  3. In hoeverre is het grondwaterprobleem, ook een probleem in de andere wijken?
    Dat is nu niet onderzocht, maar er zijn ook geen meldingen van problemen.
    De andere wijken in Eemnes liggen hoger dan de wijk (tussen Laarderweg, Wakkerendijk, Molenweg en Raadhuislaan). Hier zullen naar alle waarschijnlijkheid minder snel problemen optreden.
Onderzoek naar ontstaan (grond)waterprobleem
  1. In Nederland zakt het grondwaterpeil, waarom stijgt het bij ons?
    Onze grondwaterstand is de laatste tijd onder andere gestegen doordat lekke, oude rioolbuizen vervangen zijn door nieuwe, waterdichte buizen. De nieuwe drainage die daarbij is aangebracht, is aangesloten op de bestaande drainage die niet of nauwelijks onderhouden is. Hierdoor voert de nieuwe drainage niet goed af en kan er niet voldoende grondwater via het drainagegemaal worden afgevoerd. Het gevolg is stijging van het grondwater.
     
  2. Waarom hebben we opeens een (grond)waterprobleem?
    Eemnes Centrum was vroeger nat poldergebied met veel sloten die het grondwater reguleerden. De sloten zijn bij het bouwen van de wijk vervangen door een drainage. Deze drainage functioneert niet goed. Vanwege de klimaatverandering valt er bovendien steeds meer (jaargemiddeld) neerslag. Dit betekent meer grondwater en een hogere (ondergrondse) kweldruk als gevolg. Dit extra water kan niet goed afgevoerd worden door de drainage, waardoor het grondwater sneller stijgt. Omdat de wijk relatief laag is aangelegd en op de overgang van zandgrond naar kleigrond ligt merk je grondwaterstijgingen snel.
     
  3. Hoe wordt het (grond)waterprobleem in Eemnes onderzocht?
    In de Molenweg, Maalderij, Torenzicht, Driest, Plantsoen en Jonkheer Roëllaan zijn peilbuizen geplaatst om de grondwaterstanden te meten gedurende een jaar. Met behulp van onder andere neerslaggegevens van het KNMI en de bestaande peilbuizen kunnen we zo het gedrag van het grondwater onderzoeken. Door analyse van klachten, bezoeken aan bewoners en kruipruimte inspecties is de overlast bij bewoners onderzocht.
     
  4. Hoe zie ik als bewoner dat ik ook een grondwaterprobleem heb?
    U kunt dit zien aan schimmel op de muren, een hoge luchtvochtigheid in huis, kalkdoorslag op de muren of een verrotte houten vloer. Ook kunt u een muffige geur ruiken. Daarnaast kan de tuin langdurig vochtig zijn en kunnen bomen omvallen door verrotte wortels.
Op zoek naar een oplossing
  1. Wat moet ik doen als ik een (grond)waterprobleem heb?
    Meld uw grondwaterprobleem bij de gemeente. Bespreek het met uw buren, en kijk of het probleem zich beperkt tot uw perceel of ook van uw buren. Eventueel kunt u zelf maatregelen treffen om de overlast te verminderen. Zie hiervoor het Eindrapport Grondwateronderzoek (pdf 3 MB) en de gehouden presentaties op de bewonersavonden. 
     
  2. Wat zijn de vervolgstappen voor het vinden van een oplossing?
    We willen onderzoeken hoe de huidige drainage functioneert en in welke staat het verkeert. Is uitbreiding van het drainagestelsel noodzakelijk dan adviseren wij dit het gemeentebestuur.  Naar verwachting wordt op het advies in de raadsvergadering van maart 2021 een beslissing genomen.
Onderzoek
  1. Wat is het onderzoeksgebied?
    In eerste instantie was het onderzoek gericht op de Driest (zie rood in kaart) en Torenzicht (zie blauw in kaart). Dit gebied is uitgebreid naar het gebied tussen de Molenweg – Stadswijksingel – Raadhuislaan – Wakkerendijk - Laarderweg (zie rode stippellijn in kaart).
    Kaartje van Eemnes
  2. Waar ligt de drainage bij mij?
    Dit is de kaart van het drainagegebied. De zwarte lijnen geven de (vermoedelijke) locatie weer van de drainage. De drainage ligt naar verwachting ongeveer 50 cm tot 1 meter in de grond, maar dit kan per geval verschillen.
    Kaart met weergave van drainage gebied
     
  3. Waar kan ik de resultaten van het onderzoek vinden?
    Zie hiervoor het Eindrapport Grondwateronderzoek (pdf 3 MB)  
     
  4. Waar kan ik de presentatie vinden?
    De presentatie die gehouden is op 27 en 28 november 2018 kunt u downloaden (pdf 8MB)
Hemelwater (regen)
  1. Hoe wordt het hemelwater (regen) opgevangen?
    Regen of hemelwater wordt grotendeels opgevangen door de gemengde riolering in Eemnes Centrum. Bij veel regen stort het water over op de watergangen in Eemnes.
     
  2. Hoeveel ruimte is er voor neerslag?
    Het systeem reageert heel snel op neerslag. Grondwater stijgt snel bij regenval, er zit weinig ruimte in het hemelwaterstelsel in Eemnes-Centrum voor extra water.
Verantwoordelijkheden
  1. Wie is er verantwoordelijk?
    De gemeente en perceeleigenaren hebben beide een zorgplicht voor het grondwater.
    De gemeente heeft deze zorgplicht voor het grondwater in de openbare ruimte. Dit houdt in dat de gemeente in het openbare (gemeentelijke) gebied maatregelen moet treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zo veel mogelijk te voorkomen of beperken.
    De perceel/gebouweigenaar heeft van oudsher de verantwoordelijkheid om te zorgen voor een goede staat van zijn perceel, gebouwen, leidingen in het perceel en andere werken die daar op staan. 
     
  2. Wat is de verhouding/relatie tussen het Waterschap en de gemeente?
    De gemeente en het Waterschap zijn samenwerkingspartners in de waterketen. Het Waterschap is verantwoordelijk voor bescherming van Eemnes tegen overstroming door oppervlaktewater, voor de verwerking van afvalwater en voor het beheer en onderhoud van open water. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het rioolstelsel en heeft zorgplichten voor de inzameling en het transport van afvalwater, hemelwater en voor zover mogelijk grondwater. De gemeente is ook gedeeltelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van open water, dit in afstemming met het waterschap.
Contact
  1. Waar kan ik mijn vraag stellen?
    U kunt uw vraag aan ons stellen door een e-mail te sturen naar grondwater@eemnes.nl